Ecco la descrizione della cerimonia fatta dal Caeremoniale Apostolicum di Agostino Patrizi (ed. Catalani, tom. II, Romae, 1751).
Sexta dominica Quadragesimae, quae Palmarum appellatur, ordinentur palmae in capella benedicendae et distribuendae, videlicet duo magnae variis floribus et perpulchre elaboratae, tertia parva simili modo ornata et laborata pro Pontifice; aliae palmae primis duabus minores etiam pulchrae elaboratae, sine floribus tamen, pro Cardinalibus; minores pro Praelatis et pro oratoribus et magnis nobilibus, pro officialibus ac aliis omnibus ad capellam venientibus. Deficientibus palmis, parantur rami olivarum in numero copioso, crucibus ex foliis palmarum confectis singulis alligatis. Item credentiarii Papae ordinent super angulo altaris capellae, ubi benedictio palmarum fieri debet, duo vasa convenientia pro lavandis manibus Papae cum mantili et gremiali ac medulla panis. Clerici Capellae praeparent thuribulum cum navicella, cocleari, incenso, vas aquae benedictae cum aspersorio et duo candelabra cum luminaribus. Paretur etiam per forerios ad ostium capellae baldachinum.
Hora deinde convenienti Pontifex, paratus amictu, alba, cingulo, stola violacea, pluviali rubro et mitra simplici, praecedentibus cruce ac Cardinalibus et aliis more solito, venit ad capellam, ubi palmae sunt benedicendae. Facta oratione ante altare, ascendit ad solium sedetque. Tunc Cardinales veniunt ad reverentiam cum cappis; deinde capiunt paramenta sua violacea, ut supra in candelis et cineribus diximus, et similiter omnes Praelati et officiales.
Omnibus paratis, Papa, deposita mitra, surgit et, ministrantibus duobus Episcopis assistentibus librum et candelam more solito, Papa stans benedicit palmas, incipiens versum Dominus vobiscum. Oremus. Auge fidem in te sperantium, Deus, etc., cum praefatione et quinque orationibus sequentibus. Interim nihil cantatur. Cum quinta oratio dicitur, prior Presbyterorum Cardinalium venit ad dexteram Papae, et duo acolythi, unus cum thuribulo et navicella, et alius cum aspersorio et vase aquae benedictae. Finitis orationibus, ministrante priore praedicto, Papa adhuc stans sine mitria, imponit incensum, deinde aspergit versus palmas tertio, postea incensat, ter ducens thuribulum; tum dicit Dominus vobiscum et aliam orationem, quae incipit Deus, qui Filium tuum, etc. Tum sedens accipit mitram, et Presbyter Cardinalis ac acolythi ad sua loca revertuntur.
Accedit deinde prior Episcoporum Cardinalium; stans detecto capite ante Pontificem, illi dat duas magnas palmas, quas Pontifex dat duobus nobilioribus Curiae tenendas et deferendas, qui iuxta Pontificem hinc et inde collocantur. Deinde dat eidem tertiam minorem, qua Pontifex in officio utitur; et hanc unus ex Cubiculariis secretis servat; et ad unumquamque palmam ipse prius osculatur palmam et manum Pontificis. Incoepta distributione palmarum, cantores dicunt antiphona Pueri Hebraeorum, prout in Ordinario. Palmas ministrant Clerici Camerae Camerario, vel eius Vicecamerario, qui eas det Diacono Cardinali ad illam Papae manum assistenti, ad quam positae sunt palmae; et duo Auditores accedunt, quorum dignior mappulam pro gremio Pontificis, quam a credentiariis Papae accipit, Cardinalibus assistentibus porrigit, qui eam gremio Pontificis superponant. Auditores vero illam hinc et inde genuflexi tenent usque ad finem distributionis.
Tunc Pontifex priori Episcoporum Cardinalium dat palmam, qui, eam devote suscipiens, eius manum, deinde genu dextrum, osculatur. Idem faciunt successive omnes Cardinales. Postmodum Praelati omnes parati et omnes alii pro palmis veniunt; Praelati parati genuflexi, postquam palmas receperint, dextrum genu tantum, alii vero omnes pedem Papae osculantur. Vicecancellario, maiori Paenitentiario et Camerario Sanctae Romanae Ecclesiae Cardinalibus dantur duae palmae pro quolibet.
Celebrans [della Messa che segue la processione delle palme e che ordinariamente non viene celebrata dal Papa], recepta palma sua, vadit ad faldistorium prope altare, ubi, deposito paramento, accipit cappam, sedensque dicit psalmum Quam dilecta etc., capit sandalia et paratur more consueto. Si Missa in illa capella dicenda erit, in qua palmae sunt benedictae, poterit etiam prius accipere sandalia et alia paramenta, et cum habitu ordini suo congruo ire pro palma, et deinde redire ad faldisorium. Si vero in alio loco benedicuntur palmae, celebraturus, accepta palma, redit ad locum suum, ubi, deponens paramenta, accipit cappam, et vadit ad capellam vel ecclesiam, ubi rem divinam est peracturus, ibidem paramenta recipit. Ministri utuntur planetis ante pectus plicatis.
Finita distributione, Pontifex lavat manus ordine consueto, deferente aquam nobiliore laico et ministrante Episcopo Cardinali primo. Tum, deposita mitra, surgit; accedunt ad Pontificem assistentes cum libro et candela ac duo acolythi cum candelabris, et Papa stans dicit: Dominus vobiscum. Oremus. Omnipotens sempiterne Deus, prout in Ordinario. Interim ordinatur processio, et octo nobiles qui baldachinum super Pontificem portent.
| |
|